Meşhur Rumeli Âyanlarından Tirsinikli İsmail, Yılıkoğlu Süleyman Ağalar ve ALEMDAR MUSTAFA PAŞA

Uzunçarşılı’nın ilk baskısı 1942’de çıkan ve o tarihten bu yana hiç basılmamış bulunan eserinin ikinci baskısıdır. Kitabın ilk bölümleri Osmanlı Devleti’nde bilhassa XVIII. asrın son yarısındaki iç karışıklıklar ve âyanlık müessesesinin zorbalığa dönüşen yapısını ele alır. Eserde asıl itibariyle Osmanlı yenilik hareketlerinde mühim rolü olan şahsiyetlerden Alemdar Mustafa Paşa’nın biyografisi konu alınmakla beraber Uzunçarşılı, Alemdar’ı yetiştirenTirsinikli İsmail Ağa’yı ve onun rakibi olan Silistre âyan ve mütesllimi olan Yılık Oğlu Süleyman Ağa’yı da ele alarak bütünlüklü bir çalışma ortaya koymuştur.

İçindekiler:

I Başlangıç
II Ayanlar
III Rusçuk ayanı Tirsİnlkli oğlu İsmail ağanın hayatı, âyanlığı, faaliyeti ve ölümü
IV Silistir e ayan ve mütesellimi Yılık oğlu Süleyman ağanın menşei, faaliyeti ve Tirsinikli oğlu ile mücadeleleri ve ölümü
V Bayrakdar Mustafa ağa da denilen Alemdar Mustafa paşanın İlk zamanlan — Hezargrad âyanlığı ve Tirsinikli oğlu ismail ağanın askerinin kumandanı olması— Alemdarın, efendisi İsmail ağadan sonra Rusçuk ayanlığına geçmesi ve bu âyanlıktaki faaliyeti— Hükümete karşı vaziyeti ve üçüncü Selimin Alemdara itimadı - Alemdar Mustafa paşannın vezirlikle Tuna seraskerliğine tayini ve faaliyeti — 1806 senesindeki Rus seferi — Nizamı cedit hakkında bir hulasa — Nizamı cedidin kaldırılması.
VI Rusçuk yaranının faaliyeti — Ordu ve İstanbul ahvali—Dördüncü
Muştalanın aczi . ,
VII Serdarı ekrem ve Alemdarın ordu ile îstanbula hareketleri ve Rusçuk yaranının bu husustaki faaliyetleri — tstanbulun telâşı— Alemdarın maksadının sezilmesi — Sadrıazam Çelebi Mustafa Pa¬şanın telaşı — Babıali baskım — Üçüncü Selimin iclftsı İçin Alemdarın saraya gitmesi — Üçüncü Selimin şahadeti. ....
VIII Ruznâmeye göre Sultan Süleymanm şahadeti — Dördüncü Mustafanın hal'ile İkinci Mahmudun cülusu — Alemdarın sadareti — Ruznâme İle diğer tarihlerin mukayeseleri — Sadrıazam Alemdarın Padişahtan ilk talebi.
IX Alemdarın sadareti zamanındaki faaliyetinin hulâsası — Hükümetle ayanlar arasında İttifak akdi — Sekbanı cedit — Ocak esamelerinin satın alınması.
X Alemdarın, Rusçuk yaranının gafletleri ve yeniçerilerle yeni nizam aleyhtarlarının faaliyetleri — Dördüncü Mustafa ile Valide ve hemşiresi Esma sultanın Alemdar aleyhinde çalışmaları.
Xİ Babıâli baskını ve Alemdarın İntiharı
XII Ruznâmeye göre Alemdar vâk'ası ve yeniçeri ihtilâli: Yeniçerilerin Babıâllye hücumları ve Alemdarın şahadeti — Salı günü vukuatı — Kadı Abdurrahman ve Kapudan-ı derya Ramiz paşaların saraya gelmeleri — Padişahın ahvali — Çarşamba gecesi vukuatı — Ayni gecedeki Enderun vukuatı ve Padişahın ahvali—Çarşamba günü saraydaki kuvvetlerle yeniçeriler arasındaki muharebe — Rivayetlere göre saray haricindeki vaziyet — Otluk kapusu müsademesi ve buradaki ikinci kapucunun niyaneti — Netice — Çarşamba günkü Enderunu hümâyun vukuatı ve Pâdişâhın ahvali — Perşembe günü vukuatı ve Üsküdar ve Levend çiftliklerinin âsiler taralından yakılması — Ramiz paşa ile Kadı Abdurrahman paşanın firarları — Cuma gecesi saray vukuatı —Ertesi cuma günkü sarayı hümâyun vukuatı — Alemdar hâdisesi hakkında kısa bir mütalâa
XIII Rusçuk yaranının akıbetleri — Mustafa Relik ve Tahsin efendilerin şahadetleri ve kabir kitabeleri
XIV Alemdar Mustafa paşanın kabri — Kabir kitabesi — Evlât ve to¬runları — Alemdarın ailesi silsilesi — Alemdarın oğulluğu Bekâr beyin evlât ve torunları.
Bu eseri yazarken müracaat edilen vesikalar ve tarihler . . .
Bazı mütemmmim malûmat
XV Bu esere ait bazı vesika suretleri
âlâm cetveli.
Tarihî lügatler cetveli

Alemdarın iki resmi İle bazı mühim vesikaların fotoğrafileri ve Alemdarın kabri İle kabir kitabesi ayrı levhalar halinde esere ilâve edilmiştir.